خمیردندان و کمی از سابقه آن

[ و شنید مردى دنیا را نکوهش مى‏کند فرمود : ] اى نکوهنده جهان ، فریفته به نیرنگ آن ، به ژاژهایش دلباخته و به نکوهشش پرداخته . فریفته دنیایى و سرزنشش مى‏نمایى ؟ تو بر دنیا دعوى گناه دارى ، یا دنیا باید بر تو دعوى کند که گنهکارى ؟ دنیا کى سرگشته‏ات ساخت و چسان به دام فریبت انداخت ؟ با خفتنگاههاى پدرانت که پوسیدند ؟ یا با خوابگاههاى مادرانت که در خاک آرمیدند ؟ چند کس را با پنجه‏هایت تیمار داشتى ؟ و چند بیمار را با دستهایت در بستر گذاشتى ؟ بهبود آنان را خواهان بودى ، و دردشان را به پزشکان مى‏نمودى . بامدادان ، که دارویت آنان را بهبودى نداد ، و گریه‏ات آنان را سودى . بیمت آنان را فایدتى نبخشید ، و آنچه خواهانش بودى به تو نرسید ، و نه به نیرویت بیمارى از آنان دور گردید . دنیا از او برایت نمونه‏اى پرداخت ، و از هلاکتجاى وى نمودارى ساخت . دنیا خانه راستى است براى کسى که آن را راستگو انگاشت ، و خانه تندرستى است آن را که شناختش و باور داشت ، و خانه بى نیازى است براى کسى که از آن توشه اندوخت ، و خانه پند است براى آن که از آن پند آموخت . مسجد محبان خداست ، و نمازگاه فرشتگان او ، و فرود آمد نگاه وحى خدا و تجارتجاى دوستان او . در آن آمرزش خدا را به دست آوردند و در آنجا بهشت را سود بردند . چه کسى دنیا را نکوهد حالى که بانگ برداشته است که جدا شدنى است ، و فریاد کرده است که ناماندنى است ، گفته است که خود خواهد مرد و از مردمش کسى جان به درنخواهد برد . با محنت خود از محنت براى آنان نمونه ساخت ، و با شادمانى‏اش آنان را به شوق شادمانى انداخت . شامگاه به سلامت گذشت و بامداد با مصیبتى جانگداز برگشت ، تا مشتاق گرداند و بترساند ، و بیم دهد و بپرهیزاند . پس مردمى در بامداد پشیمانى بد گوى او بودند و مردمى روز رستاخیز او را ستودند . دنیا به یادشان آورد ، و یادآور شدند . با آنان سخن گفت و گفته او را راست داشتند . و پندشان داد ، و از پند او بهره برداشتند . [نهج البلاغه]

خمیردندان و کمی از سابقه آن

نظافت دهان از دوران باستان رایج بوده است

آیا هرگز فکر کرده اید که خمیردندان و مایع دهان شوی از کجا آمده اند؟ آیا فکر کرده اید که قبل از به وجود آمدن خمیر دندانهای امروزی، مردم برای شستن دندان از چه چیزی استفاده میکردند؟ اگر اینطور است، در اینجا اطلاعات جالب و تعجب انگیزی در این باره گردآوری کرده ایم که شما را به خواندن آن دعوت میکنیم:

بازگشت به دوران بودا
عمل تمیز نگهداشتن دهان به دوران باستان باز میگردد و در اکثر اقوام بزرگ آن دوران کاری رایج بوده است، اما یکی از قدیمی ترین مدارک نوشتاری مربوط به آن در متون مذهبی دوران بودا است که در آن به خلال دندان اشاره شده است. در این متن آمده است که در میان دستورات بهداشتی او، استفاده از خلال دندان توصیه شده است.

در قرون 79-23 قبل از میلاد، بهداشت دهان شامل موارد زیر بود
• نوشیدن شیر بز برای داشتن نفس خوشبو.
• خاکستر حاصل از سوزاندن سر موش، خرگوش، گرگ و سم گاو نر و پای بز را برای سلامت لثه مفید میدانستند.( البته امروزه چنین دستوری چندان با استقبال مواجه نخواهد شد!)
• درآوردن استخوانهای موجود در مدفوع گرگ و پوشیدن آنها(به صورت گردنبند، دگمه یا موارد مشابه) از شخص در برابر دندان درد محافظت میکند.
• سه مرتبه در سال شستن دندان با خون لاکپشت موجب میشود که به دندان درد دچار نشوید.
• مواد دهان شویه هم یا از شراب سفید خالص بود، یا ( خودتان را برای شنیدن این یکی آماده کنید!) ادرار کهنه که اصلا برای این منظور نگه داری میشد.

قرن هجدهم
قدیمی ترین سند از خمیر دندان واقعی مربوط به سال 1780 است که در آن خمیر دندان مذکور از موادی که اصلی ترین آن نان سوخته است تهیه میشده است. دستور ساخت نوع دیگر خمیر دندان در این زمان به این ترتیب بوده است:

• 42 گرم خون اژدها ( این هم دلیل انقراض نسل آنها! )
• 42 گرم دارچین
• 28 گرم زاج سفید سوخته

مواد بالا را خوب مخلوط کرده و یک روز در میان استفاده کنید.

قرن نوزدهم
• در قرن نوزدهم، ذغال برای تمیز کردن دندان ماده بسیار مناسبی به شمار می آمد.
• اکثر خمیر دندانها در این دوره، در واقع به شکل پودر بودند.
• هدف استفاده از پودرهای دندان نه تنها شستن دندانها، بلکه خوشبو کردن دهان بود.
• مردم در آن زمان معتقد بودند که توت فرنگی رسیده ماده ای طبیعی برای مبارزه با جرم دندان و خوشبو کننده دهان است.
• در 1885، این دستور ساخت خمیر دندان، ئر سالنامه کشاورزان به چاپ رسید:

1 اونس پودر بسیار نرم صمغ درخت مرمکی(نوعی درخت آفریقایی و آسیایی) ، 2 قاشق پر از بهترین عسل موجود ، کمی نعنا. مواد فوق را مخلوط کرده و هر شب دندانها را با آن بشویید.

قرن بیستم
• انواع مایع دهان شوی و خمیر دندان بسیار رواج یافت و این مواد غالبا دارای کلروفیل بودند تا رنگ سبز تر و تازه ای داشته باشند.
• خونریزی لثه اهمیتی به اندازه دندان درد پیدا کرد.
• در 1915 برگ درختی به نا م اوکالیپتوس که در آسیای شرقی فراوان بود، در فرمول تهیه دهان شویه ها جای گرفت.

و... ، خمیر دندان دهه 90 چه داشت؟
• مونو فلوروفسفات سدیم
• رنگ
• طعم
• فلوراید
• مواد کف زا
• پاک کننده ها
• مواد رطوبت زا(که مانع خشک شدن خمیر میشوند.)

خمیر دندانهای گیاهی یا Herbal برای کسانی ساخته شد که به دنبال یک تمیز کننده طبیعی بودند و نمیخواستند از خمیرهای حاوی فلوراید استفاده کنند. بعضی از این نوع خمیر دندانها شامل:

• صمغ درخت مرمکی
• عصاره گیاهان( عصاره توت فرنگی)
• روغنها و پاک کننده های مخصوص

همانطور که میبینید، بعضی از این مواد در فرمول قرن نوزدهم خمیر دندان دیده میشود.

و بالاخره قرن بیست و یکم
در قرن حاضر، هنوز تغییری در آخرین دستاوردهای دهه نود به وجود نیامده است و تنها میتوان به انواع مواد سفید کننده دندان که به بعضی از خمیر دندانها اضافه میشود اشاره نمود.

ما اشاره به قدیمی ترین فرمول خمیر دندان را در آخر مطلب انجام میدهیم. این فرمول که مربوط به بیش از 1500 سال قبل از پدید آمدن خمیر دندان کلگیت Colgateدر سال 1873 است، بر روی یک ورق پاپیروس نوشته شده است. این محصول که "پودری برای دندانهای سفید و بی نقص" نامیده شده است، زمانی که که با بزاغ دهان مخلوط میشود، خمیری سالم پدید می آورد و دستور تهیه آن از این قرار است:

"موادی که برای داشتن لبخند زیبا لازم است شامل یک درخما (میزانی برابر یک صدم اونس) سنگ نمک، دو درخما نعنا، یک درخما گل نرگس خشک شده و بیست دانه فلفل است و این مواد باید همه کوبیده شده و یا یکدیگر مخلوط شوند."

بنا به گفته یک دندان پزشک اطریشی که آنرا امتحان کرده بود نتیجه، خمیری است تند که موجب خونریزی خفیف لثه میشود اما بر بسیاری از خمیر دندانهای جدید برتری دارد.

اما آیا میدانستید
• خمیر دندان، خمیری ساینده است؟
• وجود این خاصیت در خمیر دندان موجب ساییده شدن و پاک شدن باقی مانده غذا و جرمهای موجود بر روی دندان میشود.
• ماده ساینده موجود در خمیر دندان دیکلسیم فسفات دی هیدرات نام دارد و یک پنجم کل لوله خمیر دندان را تشکیل میدهد.
• ماده اصلی دیگر خمیر دندان، نوعی چسب است که از آب و موادی برای راحت پخش شدن خمیر در دهان تشکیل شده است و این مواد شوینده سازنده کف و دلیل براق شدن دندانها هستند.
• طعم خمیر دندان از گیاهانی چون نعنا، دارچین و پونه گرفته میشود و شیرینی آن بر اثر استفاده از شیرین کننده های مصنوعی است.
• قبل از اختراع خمیر دندان، مردم از هر چیز خشک و زبری برای تمیز کردن دندان استفاده میکردند. این موارد شامل پوست تخم مرغ خرد شده، پودر سنگ خاراپا سنگ پا سم حیوانات استفاده میکردند.
• قبل از به وجود آمدن مسواک، مردم از انگشت خود یا ترکه و شاخه های جوان انواع درخت استفاده میکردند (که در عربستان همچنان رواج دارد)
• بسیاری از مردم در زمانهایی که شستن دندان چندان معمول نبود، مردم اگر دندانی داشتند، سیاه و فاسد بود و از جمله مشهورترین این افراد میتوان از ملکه الیزابت اول نام برد.

Akb@r.Hemm@ti ::: چهارشنبه 86/3/23::: ساعت 1:32 عصر

نظرات دیگران: نظر

لیست کل یادداشت های دنیای مقالات